W Polsce 179 626 dzieci i młodzieży z Ukrainy w wieku szkolnym uczęszcza do polskich szkół, natomiast wciąż ponad połowa nadal pozostaje poza polskim systemem edukacji. W ramach 1 i 2 Edycji Funduszu Polskich Organizacji Pozarządowych (POP Fund) 19 organizacji działa na rzecz włączenia i kontynuacji nauki dzieci i młodzieży z doświadczeniem uchodźczym w polskich szkołach. Obserwujemy pierwsze rezultaty ich działań.
Dla uczniów którzy znajdują się poza polskim systemem edukacji to już czwarty rok nauki zdalnej, czyli z ograniczonym kontaktem z rówieśnikami, bez możliwości doświadczania codziennej atmosfery szkoły, budowania relacji. Nauka online wymaga od uczniów dużej samodyscypliny i motywacji, a brak wsparcia ze strony kolegów i koleżanek z ławki może utrudniać im przyswajanie wiedzy i osiąganie dobrych wyników w nauce.
Dla każdego ucznia ważne jest…
Bezpieczne miejsce do nauki. Niezależnie od wieku, narodowości czy czasów, każdy uczeń potrzebuje poczucia bezpieczeństwa, doświadczania wspólnoty szkolnej oraz możliwości zdobywania wiedzy. Przyjazna szkoła, w której panuje atmosfera wzajemnego szacunku i zrozumienia jest marzeniem wielu dzieci i młodzieży zwłaszcza tych, których szkół już nie ma.
Integracja Polskich i Ukraińskich uczniów
Ukraińscy uczniowie borykają się z wieloma wyzwaniami związanymi z dołączeniem do nowego środowiska szkolnego. Bariera językowa, przeciążenie nauką w dwóch systemach edukacyjnych, różnice kulturowe, a także obawy przed odrzuceniem przez polskich kolegów i koleżanki, to tylko niektóre z nich. Polscy uczniowie z kolei potrzebują równego traktowania w grupie wielokulturowej oraz zrozumienia sytuacji swoich rówieśników, którzy musieli opuścić swój kraj.
Współpraca między polskimi i ukraińskimi uczniami jest niezbędna dla pomyślnego włączenia dzieci i młodzieży z Ukrainy do polskiego systemu edukacji. Umożliwia im nawiązanie nowych relacji, a także naukę języka polskiego i polskiej kultury. Z kolei polskim uczniom pozwala otworzyć się na różnorodność, budować relacje z rówieśnikami z innych kultur. Jest to dla nich również lekcja empatii i zrozumienia.
Przykłady działań organizacji wspierających uczniów z Polski i Ukrainy w ramach POP Fund
- „Stowarzyszenie Most”
„Stowarzyszenie Most” z Katowic prowadzi integracyjno-edukacyjny klub dla młodzieży z Ukrainy, który wspiera młodych ludzi w wieku 11-18 lat w dołączeniu do polskiego systemu szkolnictwa oraz zachęca do kontynuowania nauki. Młodzież, która czuje się wykluczona i nie znajduje wsparcia w polskim systemie edukacji, przestaje chodzić do szkoły. Stowarzyszenie organizuje spotkania m.in. z psychologiem, doradcą zawodowym, szkolenia z radzenia sobie z hejtem, by dać młodzieży niezbędne narzędzia do pokonywania trudności. To w klubie nawiązują się nowe relacje, przyjaźnie, często pierwsze od czasu przyjazdu do Polski.
„W klubie młodzieżowym można nauczyć się języka polskiego, chodzić na różne warsztaty i znaleźć nowych znajomych”.
Sofia, 14 lat
„Chciałem znaleźć nowych kolegów kiedy byłem sam. Nie miałem kolegów w szkole. Chciałem razem chodzić na spacery, grać w gry planszowe, np. „Mafię”, „Dixit” nawet „Uno”. Fajne to było.”
„To jest jakby nowe życie dla dzieci i młodzieży, żeby odnaleźć się w tym społeczeństwie. Oni po prostu nie mają nikogo, nawet znajomych żeby rozmawiać. Nie mogą po prostu poznać kogoś, bo boją się, że polskie dzieci mogą ich odrzucić”.
Artem, 16 lat
„Spotykamy się w klubie, żartujemy, bawimy się. Można tu być sobą. W ogóle nikt się na Ciebie nie obraża.”
Wiktoria, 12 lat.
- „Fundacja Dialog”
„Fundacja Dialog” pomaga 80 uczniom z doświadczeniem uchodźczym w białostockich szkołach lepiej odnaleźć się w środowisku szkolnym. Dzięki wsparciu pracowników Fundacji, dzieci i młodzież uczą się lepiej dogadywać i współpracować z kolegami i koleżankami.
W ramach projektu zatrudniani są mentorzy kulturowi, którzy wspierają nauczycieli w pracy z uczniami, a specjalista ds. edukacji międzykulturowej pomaga rodzicom i szkołom w procesie integracji.
Dodatkowo, polscy wolontariusze indywidualnie wspierają dzieci migrantów, pomagając im w nauce, doskonaleniu języka polskiego. Wolontariuszami opiekuje się koordynator, który rekrutuje, szkoli i monitoruje ich pracę, a także organizuje spotkania i wspiera ich w trudnych momentach.
- „Fundacja Zachód-Wschód Wsparcie”
W okresie od stycznia do marca 2024 roku pracownicy „Fundacji Zachód-Wschód Wsparcie” zorganizowali 117 godzin zajęć wyrównawczych z języka polskiego, matematyki i angielskiego dla 26 uczniów w wieku 12-17 lat. Dodatkowo, 19 uczniów skorzystało z pomocy psychologa. Razem z konsultacjami indywidualnymi z projektu „Obecny nie Obcy” skorzystało 53 dzieci, co pomogło im zarówno w nadrobieniu braków w nauce, jak i poradzeniu sobie z wieloma trudnymi emocjami.
- „Fundacja Szkoła z Klasą”
Dzięki Fundacji „Szkoła z Klasą” młodzież ukraińska i polska wspólnie tworzy wymarzone przestrzenie szkolne. Takie, które odzwierciedlają kreatywność oraz potrzeby młodych ludzi. Zmiany w szkołach inspirowane pomysłami uczniów mają na celu poprawę ich ogólnego samopoczucia i komfortu. Dodatkowo, uczniowie biorą udział w zajęciach z dziedziny „design thinking”, co pozwala im rozwijać zdolności projektowe.
Odpowiedź na potrzeby uczniów z doświadczeniem uchodźczym
Włączenie uczniów z Ukrainy do polskiego systemu edukacji to bezprecedensowe wyzwanie nie tylko dla szkół, ale dla całego, polskiego systemu edukacji. Polskie organizacje pozarządowe, szczególnie te w mniejszym miastach chcą być częścią odpowiedzi, jednak barierą było finansowanie. Fundusz Polskich Organizacji Pozarządowych (POP Fund) umożliwił finansowanie projektów, których głównym celem jest możliwie najlepsza odpowiedź na potrzeby emocjonalne, społeczne i edukacyjne zarówno polskich, jak i ukraińskich uczniów.
Zachęcamy do śledzenia działań organizacji w ramach POP Fund na naszych mediach społecznościowych:
